စိတ္ဖိစီးမႈရွိ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပတဲ့လကၡဏာငါးရပ္

သူသူကိုယ္ကိုယ္လူသားအားလံုးတိုင္း အနည္းနဲ႕အမ်ားဆိုသလိုစိတ္ဖိစီးမႈကိုယ္စီရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေလ့လာစမ္းသပ္မႈမ်ားအရ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၄၂ ႏိုင္ငံရွိ အမ်ဳိးသမီးဦးေရ ၁၅ဝဝဝဝ ထက္မနည္း အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈေတြခံစားေနၾကရၿပီး ၄င္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားဟာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစား က်န္းမာေရး အသိလည္း လြန္စြာညံ့ဖ်င္းၾကတယ္လို႔ Northwestern University Feinberg School of Medicine မွ ပေရာ္ဖက္ဆာ Nancy Molitor ကဆိုပါတယ္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူအမ်ိဳးသား ျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ေစ လူသား အားလံုးတိုင္း အိပ္ေရးဝဝအိပ္စက္ ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ႏွင့္ ညီညြတ္မွ် တစြာ စားေသာက္ေနထိုင္ျခင္း၊ ပံုမွန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊အရာရာ ကို အေကာင္းျမင္စိတ္ျဖင့္ ၾကည့္႐ႈ ျခင္း၊ မိမိစိတ္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း၊ တရားမွတ္ျခင္း၊ ေယာဂက်င့္ျခင္း၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ ျခင္းတို႔ျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈကိုအထိုက္အေလ်ာက္ေျဖေလွ်ာ့ႏိုင္ပါတယ္။

 အကယ္၍ စိတ္ဖိစီးမႈေတြေလွ်ာ့မခ်ႏိုင္ခဲ့ရင္ေတာ့ ေရရွည္မွာအဝ လြန္ေရာဂါ၊စိတ္ေရာဂါႏွင့္ ႏွလံုးေရာဂါေတြျဖစ္လာဖို႔ရာခိုင္ႏႈန္းျပည့္ေသခ်ာေနပါၿပီ။ (တခ်ိဳ႕ဆိုမိမိကိုယ္ ကိုအဆံုးစီရင္ တဲ့အထိျပဳၾကပါတယ္) တစ္ခါတစ္ရံမွာမိမိကိုယ္ကိုေတာင္ စိတ္ဖိစီးခံစားေနရေၾကာင္း သတိမထားမိၾကပါဘူး။ ေအာက္ေဖာ္ ျပပါလကၡဏာမ်ားကစိတ္ဖိစီးျခင္း ႏွင့္ဆက္စပ္ေနတာေၾကာင့္ ေရာဂါ မျပင္းထန္မီႀကိဳတင္ဆင္ျခင္ႏိုင္ၾက ပါေစေၾကာင္း အၾကံျပဳလိုက္ရပါ တယ္။ ဗိုက္ေအာင္႕ျခင္း ဦးေႏွာက္အာ႐ံုခံ အဂၤါအဖြဲ႕ အစည္းေတြက အူသိမ္အူမေတြႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနတာမို႔ စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္တဲ့အခါ အစာေျခလမ္း ေၾကာင္းကို ကေမာက္ကမျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့သူေတြ မွာ အစာမေၾက၊ဝမ္းခ်ဳပ္၊ပ်ဳိ႕အန္၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္းေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုေဝဒနာခံစားရတဲ့အခါ မွာ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရင္း အမွ်င္ဓာတ္မ်ားတဲ့ အစားအစာေတြကို စားေပးသင့္ပါတယ္။ (အခ်ိဳ႕သူ ေတြမွာေတာ့စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့အခါ ဝမ္းသြားတတ္ပါတယ္)'ဗိုက္ေအာင့္ တယ္' လို႔ လာျပတဲ့လူနာအမ်ားစု ကိုစစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာရွိသူေတြအျဖစ္မ်ား ၾကေၾကာင္း Baylor College of Medicine ေဆးဝါးတကၠသိုလ္မွ အစာအိမ္ႏွင့္အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ပါရဂူျဖစ္သူ Bincy Abraham က ဆိုပါတယ္။

ဆံပင္ကြၽတ္ျခင္း ဥပမာ႐ုတ္တရက္အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သြားသူမ်ား၊ခ်စ္သူ(သို႔မဟုတ္) အိမ္ေထာင္ဖက္ႏွင့္လမ္းခြဲသူမ်ား မွာစိတ္ဖိစီးမႈ ေဝဒနာ ျပင္းျပစြာခံစား ရေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ထိုကိစၥၾကံဳ ေတြ႕ၿပီးသံုးလမွေျခာက္လထိတိုင္ ေအာင္ ဆံပင္ေတြ သိသိသာသာ ကြၽတ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ဆိုစိတ္ ဖိစီးမႈဒဏ္ေၾကာင့္တစ္ေန႔လွ်င္အပင္ ၁ဝဝ ေလာက္ထိဆံပင္ကြၽတ္ထြက္ ကုန္ပါတယ္။ အကယ္၍ စိတ္ဖိစီး မႈမ်ားေနစဥ္ androgens (ေခၚ) အျမင့္မားဆံုးလိင္စိတ္ႏိုးၾကြေဆးဝါး ကိုေသာက္မိတဲ့အခါမွာ ဆံပင္ ေတြ အေထြးလိုက္ကြၽတ္ထြက္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အဲဒီလုိ ဆံပင္ေတြကြၽတ္ထြက္ျခင္း အတြက္ ျဖည့္စြက္စာအျဖစ္ ဗီတာ မင္ဓာတ္ျပည့္ဝတဲ့ အစားအစာေတြ စားေပးသင့္ေၾကာင္း ကယ္လီဖိုးနီးယားရွိ Santa Barbara ေဆး႐ံုမွ အေရျပား ပါရဂူတစ္ဦးျဖစ္သ Ro-bertaSengelmann ကဆိုပါတယ္။

မ်က္ခြံတဆတ္ဆတ္လႈပ္ျခင္း မိနစ္အေတာ္မ်ားမ်ားၾကာ ေအာင္မ်က္ေၾကာဆြဲၿပီးမ်က္ခြံေတြလႈပ္ေနျခင္းက စိတ္ဖိစီးတဲ့အခါ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေလ့ရွိေၾကာင္း၊ တခ်ိဳ႕သူေတြမွာ မ်က္ခမ္းပတ္ပတ္လည္ လႈပ္တတ္ေၾကာင္း၊မ်က္စိေျခာက္ေသြ႔ေရာဂါရွိသူေတြမွာလည္း မ်က္ေၾကာဆြဲ တတ္တာေၾကာင့္မ်က္ရည္တုမ်က္စဥ္းခပ္ေပးျခင္းျဖင့္သက္သာသြားေၾကာင္း၊ The American Academy of Ophthalmology (ေခၚ) အေမရိကန္မ်က္စိေဆး႐ံုမွ ပါရဂူျဖစ္သူ Anne Sumers က ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္တဲ့အခါ မ်က္လံုးေလးမွိတ္ၿပီး ေခတၱအနား ယူရင္းေလး စကၠန္႔ေလာက္ေလ ျပင္းျပင္းရွဴသြင္းပါ။ ထိုရွဴသြင္း လာတဲ့ေလကို ခုနစ္စကၠန္႔ေလာက္ ထိန္းထားပါ။ ၿပီးေတာ့မွ ရွစ္စကၠန္႔ ေလာက္ အသက္ျပင္းျပင္းရွဴထုတ္ပစ္လိုက္ပါ။

အဲဒီလိုေလရွဴသြင္း-ေအာင့္ထား-ေလရွဴထုတ္ျခင္းကို ေလးႀကိမ္ေလာက္ျပဳလုပ္ရင္းလႈပ္ ေနတဲ့မ်က္ခြံေပၚမွာ လက္ညႇိဳးေလး ကို ခပ္သာသာဖိတင္ထားပါ။ ဝက္ျခံဖုမ်ားထြက္လာျခင္း ဆံပင္ေတြလိုပဲ၊ အေရျပားေတြကလည္း စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္ကိုခံႏိုင္ရည္မရွိၾကပါဘူးတဲ့။အအိပ္အစားႏွင့္ရာသီဥတု႐ုတ္ တရက္ ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊သေႏၶတားေဆးမွီဝဲစားသံုးရျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္းတစ္ခါတေလ၀က္ျခံ ေပါက္ ျခင္းကျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထသဘာဝမို႔ ျပႆနာမဟုတ္ေသာ္လည္း ခဏခဏဆိုသလိုအဖုအပိမ့္ႏွင့္ဝက္ျခံေတြ ထြက္ လာရင္ ေတာ့ အေရျပားမွာ နာတာရွည္ျပႆနာ ျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္းအေရျပားေရာဂါ အထူးကု Sengelmann က ဆိုပါ တယ္။

 ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ေန႔စဥ္သံုးေနက်မိတ္ကပ္-လိုးရွင္း -Moisturizers (ေခၚ) အသားအေရ စိုျပည္ေဆးမ်ား၊ ေနေလာင္ခံလိမ္း ေဆးမ်ားႏွင့္ Noncomedogenic (ေခၚ) ေခြၽးေပါက္ဖြင့္လိမ္းေဆး ေတြက မိမိႏွင့္ ဓာတ္တဲ့မႈရွိမရွိ(သို႔မ ဟုတ္) ရက္စြဲလြန္မျဖစ္ဖို႔ ျပန္လည္စမ္းစစ္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။(တခ်ိဳ႕ ဆိုရင္ စိတ္ဖိစီးမႈ ရဲ႕ အက်ိဳး ဆက္ေၾကာင့္ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဆန္ဆန္မိတ္၊အင္ျပင္တို႔လိုအေရျပားေပၚ အဖုအပိမ့္ အနီကြက္ထလာတတ္ပါ တယ္)။

အေၾကာတက္ျခင္း စိတ္ဖိစီးလာတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ေဟာ္မုန္းေတြ ထြက္ရွိမႈပမာဏ မ်ားျပားလာၿပီး၊ ႏွလံုးႏွင့္ေသြးခုန္ႏႈန္းေတြ ျမန္ဆန္လာတဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ၾကြက္သားေတြ မွာတုပ္ေႏွာင္ထားသလို တင္းမာ လာပါေတာ့တယ္။

ကိုယ္လက္လႈပ္ ရွားမႈမရွိသူမ်ားႏွင့္ ထိုင္ခံုေပၚမွာ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာ ကုန္းေကြး ထိုင္၍အလုပ္လုပ္ရသူေတြမွာေနာက္ ေက်ာတက္၊ ခါးနာ၊ ၾကြက္တက္ ျခင္းေတြျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္ထိုင္ခံု ေပၚမတ္မတ္ထိုင္၍ လက္ႏွစ္ဖက္ ကိုေခါင္းေပၚတင္ျခင္း၊ ေျခဆန္႔ထိုင္ ၍ေျခမေတြကို လက္ဖ်ားျဖင့္ ထိ ကိုင္ျခင္း၊ လည္ပင္းကိုဘယ္ညာ အေပၚေအာက္လွည့္ေပးျခင္း၊လက္ ေမာင္းေတြကို ေရွ႕တည့္တည့္သို႔ ဆန္႔တန္းၿပီးပခံုးႏွစ္ဖက္ကိုဟန္ခ်က္ ညီညီစက္ဝိုင္းသဏၭာန္လွည့္ျခင္းစသျဖင့္တစ္ေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္လုပ္ ေပးရင္းစိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ အေၾကာတက္ျခင္းကို ေျပေပ်ာက္ ေစႏိုင္တယ္လို ့ Arvard's Spau-lding Rehabilitation Hospital မွ ေဒါက္တာ Joanne BorgStein က အၾကံျပဳထားပါတယ္။

Credit : The Union Daily